بررسی مناسبات تجاری خلیج فارس و شرق افریقا (از صدر اسلام تا سقوط خلافت بنی عباس)

خلیج فارس به عنوان یک چهارراه ارتباطی در طول تاریخ نقش بسزایی در انتقال کالاهای تجاری و به تبع آن ارتباطات فرهنگی، تجاری و اقتصادی در میان ملل جهان را بر عهده داشته است. وجود این دریا، عامل مهمّی در رشد و ترقی تمدنهای پیرامون آن بوده است. ایرانیان از دیرباز مناسبات گسترده ای با سرزمینهای دور و نزدیک خود داشته و در این راستا فرهنگ و تمدن ایرانی، همچنین توان تجاری و نگرشهای دینی خود را تا دورترین نقاط زمین پی افکندند. در این میان نقش پادشاهان هخامنشی و ساسانی ستودنی بود. در دوره ی اسلامی ایرانیان مسلمان بوسیله تجارت و مناسبات بازرگانی و دریایی، تاثیر بسیاری بر حیات اجتماعی و تمدنی مردمان شرق افریقا در سده 4 ه.ق. بر جای گذاشتند. بطوری که در این زمان گروهی از ایرانیان از شیراز، موفق به تشکیل دولتی در آنجا شدند. آنان حتی پیشگام مهاجرت به مناطق دور دست و تسلط بر ذخایر عظیم تجاری آنجا از جمله طلا، حیوانات کمیاب و در کنار آن گسترش اسلام در آن سرزمین ها شدند. به طوری که امروزه یادگارهایی همچون اعیاد، زبان سواحیلی بر جای نهادند. این نمادهای فرهنگی در اصل میراث جادوانه ایرانیانی است که در سواحل و جزایر افریقا و بخصوص تانزانیا و اتیوپی با گذشت حدود هزار سال همچنان پا بر جاست.